Windykacja

Niekorzystna zmiana projektów ustaw komorniczych!

Niekorzystna zmiana projektów ustaw komorniczych dotycząca opłat egzekucyjnych dla wierzycieli wtórnych to kolejny przedmiot pracy Komisji ds. Legislacji, działającej przy PZZW.

Projekty ustaw modernizujących postępowanie egzekucyjne i zmieniających podstawowe zasady windykacji sądowej zostały przekazane Prezydentowi RP oraz Marszałkowi Senatu. Mimo tego, rzeczywistych zmian możemy spodziewać się najwcześniej w 2019 roku.

27 lutego 2018 roku w Sejmie odbyło się kolejne posiedzenie sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Dotyczyło ono dalszych prac nad ustawami komorniczymi: rządowym projektem ustawy o komornikach sądowych oraz komplementarnej ustawie o kosztach komorniczych.

Z uwagi na znaczny stopień zaawansowania prac nad ustawą, oprócz posłów wchodzących w skład Komisji, na posiedzeniu obecni byli również przedstawiciele wnioskodawcy, tj. Ministerstwa Sprawiedliwości i Pan Rafał Fronczek – Prezes Krajowej Rady Komorniczej. Ale też przedstawiciele strony społecznej, w tym reprezentant Polskiego Związku Zarządzania Wierzytelnościami.

Komisja rozpatrzyła propozycje poprawek do projektów ustaw komorniczych, które zgłoszone zostały w trakcie drugiego czytania ustawy w Sejmie, poprzedzającego spotkanie Komisji. Komisja zadecydowała o dalszym procedowaniu poprawek. Mimo racjonalnego wniosku posła Janusza Sanockiego o odłożenie w czasie głosowania nad poprawkami zgłoszonymi w trakcie drugiego czytania.

Przyjęte przez Komisję poprawki do projektu ustawy o komornikach sądowych dotyczyły:

doprecyzowania zasad odpowiedzialności aplikantów i asesorów komorniczych za działania niezgodne z prawem,
przełożenia proponowanego terminu wejścia w życie ustawy na 1 stycznia 2019 roku. Przy czym przepisy projektu dotyczące procedury powołania komornika określonej w art. 12 projektu oraz część przepisów intertemporalnych mają wejść w życie niezwłocznie po ogłoszeniu ustawy.

Należy zatem uznać, że przesądzony został los opłat egzekucyjnych. Poprawka, mająca na celu zapewnienie im charakteru przychodu komornika, została oddalona.
Dalsze prace Komisji odnosiły się do poprawek zgłoszonych do ustawy o kosztach komorniczych, które dotyczyły w szczególności:

obciążenia wierzyciela kosztami przechowywania nagrań z czynności komornika prowadzonych poza kancelarią,
obciążenia wierzycieli wtórnych opłatą, w razie bezskuteczności egzekucji nabytej wierzytelności,
zmiany daty wejścia w życie ustawy przeniesionej na dzień 1 stycznia 2019 roku.

Wydłużenie terminu vacatio legis wydaje się korzystne dla rynku zarządzania wierzytelnościami. Daje ono podmiotom więcej czasu na dostosowanie się do nowych regulacji. Natomiast przepis dotyczący obciążenia wierzyciela wtórnego dodatkową opłatą egzekucyjną, w razie bezskuteczności egzekucji, będzie miał znaczenie. Niestety będzie miał on negatywny wpływ na rynek zarządzania wierzytelnościami.

Zgodnie z przyjętą poprawką, jeżeli postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone z przyczyn innych niż na wniosek wierzyciela lub z powodu braku czynności wierzyciela w określonym terminie (czyli w szczególności w razie bezskuteczności egzekucji), komornik pobierze od wierzyciela opłatę 150 zł.Zwolnione z tej opłaty będą jedynie:

osoby fizyczne dochodzące roszczeń pracowniczych/odszkodowawczych,
jednostki samorządu terytorialnego,
podmioty spoza branży finansowej i ubezpieczeniowej,
niektóre podmioty z branży finansowej i ubezpieczeniowej, pod warunkiem, że są one wierzycielami pierwotnymi, a wierzytelność nie była przedmiotem obrotu.

Ponadto, zwolnienie dotyczy wyłącznie sytuacji, w której postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte przed upływem 2 lat od powstania tytułu egzekucyjnego.

Wierzyciele masowi, nabywający wierzytelności w celu przeprowadzenia windykacji (m.in. sądowej), zobowiązani będą do poniesienia opłaty 150 zł, w razie bezskuteczności egzekucji. Przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości nie krył, iż celem tej regulacji, jest wyeliminowanie praktyki masowej sprzedaży wierzytelności. Pomimo zgłaszanych w toku posiedzenia protestów i racjonalnego uzasadnienia dla faktu istnienia wyspecjalizowanych podmiotów zajmujących się masową windykacją wierzytelności oraz samego istnienia rynku zarządzania wierzytelnościami, jak również propozycji aby złagodzić przepis i dopuścić możliwość jednokrotnej cesji, Komisja jednomyślnie przyjęła ww. poprawkę w niezmienionym brzmieniu. W efekcie, zdecydowana większość podmiotów z branży zarządzania wierzytelnościami nie będzie objęta zwolnieniem, a rynek zarządzania wierzytelnościami ulegnie zmniejszeniu.

Niewątpliwie stanowi to złą wiadomość dla rynku zarządzania wierzytelnościami w Polsce. Po III czytaniu projektów ww. ustaw oba projekty zostały przekazane Prezydentowi RP oraz Marszałkowi Senatu. Czytanie to odbyło się 28 lutego 2018 roku.