Krok naprzód w rewolucji postępowania cywilnego

Do późnych godzin wieczornych we wtorek trwały prace sejmowej komisji nad projektem nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego. Ostatecznie projekt został przyjęty, wraz z zaproponowanymi na posiedzeniu poprawkami Ministerstwa Sprawiedliwości.

Za najistotniejsze z nich należy uznać wprowadzenie postępowania dotyczącego poszukiwania przez komornika sądowego aktualnego adresu zamieszkania pozwanego. Instytucja ta uzupełnia rozwiązania związane z likwidacją fikcji doręczenia i zastąpieniem jej doręczaniem pism sądowych przez pracowników kancelarii komorniczej. Pomimo licznych głosów wskazujących na znaczące wydłużenie i zwiększenie kosztów niezbędnych do skutecznego wszczęcia postępowań, nie udało się przeforsować zmian w tym przedmiocie. Proces ten będzie dla wierzycieli kosztowny. Zgodnie z nowymi zasadami łączna opłata za doręczenie będzie wynosiła od 100 do 120 zł za każdą sprawę, w której nie uda się doręczyć korespondencji pod wskazany przez powoda adres.

Przyjęto w pewnym zakresie uproszczenia dotyczące wysokości opłat i wprowadzono dla nich maksymalną granicę – 200 000 zł. Nadal jednak po wejściu w życie nowelizacji powód dochodzący swoich roszczeń musi się liczyć z kilkukrotnym wzrostem opłaty sądowej.

Za sukces można uznać zliberalizowanie zasad postępowania w przypadku nieobecności powoda na planowanym posiedzeniu przygotowawczym. Odmiennie do poprzedniej wersji projektu, powód będzie miał możliwość rezygnacji z udziału w takim posiedzeniu, bez narażania się na sankcję w postaci obligatoryjnego umorzenia postępowania przez sąd.

Ostatecznie odstąpiono niestety od projektowanych od 2015 roku planów stworzenia Elektronicznego Biura Podawczego i umożliwienia obywatelom komunikacji z sądami za pośrednictwem poczty elektronicznej. Prace nad wprowadzeniem przepisów w tym przedmiocie przedłużą się w praktyce o kolejne kilka – kilkanaście lat. Celem, który przyświecał autorowi projektu miało być przyspieszenie i usprawnienie postępowania cywilnego, a przyjęte propozycje Ministerstwa w mniejszym stopniu stanowią jego realizacje niż te, które resort odrzucił.

Rewolucja w postępowaniu cywilnym najprawdopodobniej wejdzie w życie w większości jeszcze w tym roku. Krótkie vacatio legis przewidziano w projekcie dla zmian w zakresie kosztów sądowych w sprawach cywilnych.